Wiosna to najbardziej optymistyczna i – zdaniem wielu – najpiękniejsza pora roku. Ty też uwielbiasz ten moment, kiedy Natura budzi się z długiego, zimowego snu? Można go poczuć wszystkimi zmysłami! Feeria barw coraz śmielej rozkwitających kwiatów, świeży zapach powietrza, promienie słoneczne, które przyjemnie otulają skórę, śpiew ptaków… aż chce się żyć! Właśnie dlatego nadejście wiosny to święto, które obchodzi się w niemal każdym zakątku świata. Poznaj najciekawsze zwyczaje na pierwszy dzień wiosny!
Kiedy właściwie jest pierwszy dzień wiosny?
Odpowiedź na to pytanie wydaje Ci się oczywista? Nie do końca! Przede wszystkim to zależy, czy mówimy o północnej, czy o południowej półkuli Ziemi 🙂 W naszej części świata okres wiosenny przypada na miesiące od marca do czerwca, ale już na południu, np. w Australii, Argentynie czy RPA – na okres od września do grudnia. Oczywiście wynika to z położenia poszczególnych części planety względem słońca.
Jednak nawet gdyby pozostać przy półkuli północnej, może się pojawić dyskusja co do tego na który dzień przypada pierwszy dzień wiosny. Możemy wyróżnić dwa podejścia:
- astronomiczne – zgodnie z nim pierwszy dzień wiosny jest tożsamy z tzw. równonocą wiosenną, a więc momentem, w którym dzień i noc mają tę samą długość (czyli wynoszą niemal dokładnie po 12 godzin),
- meteorologiczne – tu pod uwagę bierze się roczne cykle rozkładu temperatury, a nie pozycję Ziemi wobec słońca.
Które podejście jest właściwsze? To oczywiście kwestia dyskusyjna. Jednak w większości krajów przyjmuje się pierwszą wersję. Zgodnie z nią na półkuli północnej pierwszy dzień wiosny przypada między 19 a 21 marca każdego roku. Np. w 2021 roku jest to 20 marca.
W ujęciu meteorologicznym data, na którą przypada początek wiosny, jest stała – to 1 marca. Ta „wersja wydarzeń” obowiązuje np. w Rosji.
Jak się świętuje pierwszy dzień wiosny na świecie? Ciekawe zwyczaje na pierwszy dzień wiosny
Bez względu na to, kiedy dokładnie przypada pierwszy dzień wiosny, pewne jest jedno: to moment, który jest celebrowany. W Polsce mamy obyczaj topienia lub palenia Marzanny. A jak jest w innych krajach? Oto przegląd najciekawszych obyczajów z całego świata. Sprawdź, czy są Ci znane wszystkie!
Iran – perski Nowy Rok
W Iranie, czyli dawnej Persji, ale również w północnym Iraku, Afganistanie, Tadżykistanie, Uzbekistanie, Kirgistanie, Turkmenistanie, Kazachstanie, części Turcji oraz na północnym Kaukazie pierwszego dnia wiosny obchodzi się perski Nowy Rok: Nouruz. Przypada on na 21 marca. Korzenie tego święta sięgają wierzeń perskich oraz zoroastryjskich. Jak się go świętuje? Wiosennymi porządkami i ozdabianiem domów zielenią i kwiatami. Ale to nie wszystko. W ostatni wtorkowy wieczór przed Nowym Rokiem świętuje się Czaharszanbe Suri – tej nocy ludzie przeskakują przez ogniska oraz przebierają się i chodzą od domu do domu, by otrzymywać przekąski (trochę jak nasi kolędnicy :)). W sam Nowy Rok najważniejsze jest również jedzenie, które trafia na specjalnie udekorowany stół: Haft-sin. Obowiązkowo muszą się na nim znaleźć wykiełkowane w misce zboża symbolizujące odrodzenie, a także inne przekąski i rzeczy o określonej symbolice. Wioski perskie przemierza zaś Kampirak, który rozdaje potrzebującym wcześniej uzbierane datki.
Japonia – hanami
W Japonii trudno określić moment, w którym powinno się zacząć świętować początek nowej pory roku. Dlaczego? Ponieważ Pierwszy Dzień Wiosny wyznacza zakwitnięcie pierwszych kwiatów wiśni (Sakura). A to następuje (zależnie od pogody i miejsca na mapie kraju) – wraz z końcem marca lub na początku kwietnia. Japońska Agencja Meteorologiczna każdego roku wydaje sakura-zensen, czyli program (prognozę) kwitnienia, który wskazuje moment jego rozpoczęcia w każdym z regionów. Najwcześniej wiśnie rozkwitają oczywiście na południu, a najpóźniej – na północy. Jednak w każdym regionie jest to SPEKTAKULARNE widowisko.
W tym okresie Japończycy oddają się rytuałowi hanami, który polega na „podziwianiu” i „oglądaniu kwiatów”. W parkach miejskich całe rodziny organizują sobie pikniki na świeżym powietrzu, a wieczorami odbywają się różnego rodzaju imprezy. Przygotowuje się też tradycyjne potrawy świąteczne – np. specjalne kulki ryżowe dango. To właśnie dlatego na ten okres warto zaplanować wyprawę do Japonii – pozostawi po sobie niezwykłe wspomnienia!
Czytaj więcej: 10 japońskich zwyczajów, które Cię zaskoczą
Warto przy tym wspomnieć, że choć to hanami jest najbardziej znaną odsłoną celebracji pierwszego dnia wiosny w Japonii, dzień równonocy jest również celebrowany. To wówczas przypada dzień Shunbun No Hi, który jest świętem państwowym – często wykorzystywanym przez mieszkańców Kraju Kwitnącej Wiśni na odwiedzanie grobów przodków oraz (zwłaszcza przez rolników) na modlitwę o dobre zbiory w nadchodzącym sezonie.
Bośnia – festiwal jajecznicy
Jajko to uniwersalny symbol nowego życia. Wiąże się również z początkiem wiosny. Wiedzą o tym doskonale mieszkańcy Bośni i Hercegowiny i wykorzystują ten fakt w widowiskowy (i smakowity!) sposób. Każdego roku w tym kraju z okazji pierwszego dnia wiosny odbywa się… Festiwal Jajecznicy – Cimburijada. Jajka są smażone na ogromnych patelniach na miejskich ulicach, a celebracji towarzyszą m.in. zabawy taneczne czy wskakiwanie do rzeki – nawet, jeśli w kraju utrzymuje się jeszcze śnieg!
Chiny – gra w ustawianie jajka
Skoro już o jajkach mowa, to odgrywają one ważną rolę w celebracji pierwszego dnia wiosny także w Chinach. Tu bardzo popularna jest, mająca już ponad 4 000 lat tradycji gra, która polega na próbie pionowego ustawienia jajka na stole. Skąd taki pomysł? Otóż wierzy się, że dzień, w którym słońce pada bezpośrednio na równik, jest jedynym, kiedy jest to możliwe. Dlatego z myślą o pierwszym dniu wiosny dekoruje się jajka, a dzieci spędzają cały dzień na podejmowaniu kolejnych prób. Niektóre z nich się udają! Jeśli się tak stanie, to zwiastun szczęścia na cały rok!
Hiszpania – święto ognia Las Fallas
Las Fallas to zwyczaj znany przede wszystkim w Walencji – to najbardziej szalone święto roku. Odbywa się od 15 do 19 marca – zarówno z okazji zbliżającej się równonocy wiosennej, jak również z uwagi na Dzień św. Józefa, który jest patronem stolarzy. To celebracja dłuższego dnia (a co za tym idzie – dodatkowych godzin słońca, które pomagają stolarzom w kontynuacji pracy!).
A jak się świętuje? Festiwal rozpoczyna się od rozstawienia na terenie miasta aż 700 (!) ogromnych kukieł, które prezentują różnego rodzaju scenki satyryczne, nazywanych ninotami. Na przestrzeni kolejnych dni, przeplatanych imprezami i różnymi eventami kulturalnymi, mieszkańcy podziwiają figury, by… ostatniego dnia je spalić. Każdego roku „ratowana” jest tylko jedna – ta, która zostanie uznana za najładniejszą. Ona trafia do specjalnego muzeum, gdzie jest podziwiana wraz z tymi, które ocalały w minionych latach.
Zobacz: święto ognia Las Fallas w Hiszpanii
Szwajcaria – palenie bałwana
My mamy topienie lub palenie Marzanny, a Szwajcarzy – palenie bałwana (ta tradycja pochodzi z czasów średniowiecza!) 🙂 Pierwszy dzień wiosny jest nazywany Sechselauten i odbywa się zazwyczaj w trzeci poniedziałek kwietnia – ta nazwa oznacza „dzwonienie dzwonów o 6 wieczorem”. Skąd ta nazwa? Otóż dawniej w Zurychu i innych miejscowościach obwieszczano koniec dnia pracy dzwonami. W okresie zimowym ten moment przypadał na godzinę 17, a od pierwszego dnia wiosny – na 18.
Tego dnia w Zurychu odbywają się pochody w historycznych strojach którym towarzyszy muzyka, pali się również Boogga – kukłę bałwana. To, jak płonie, zwiastuje pogodę na lato – im szybciej płomienie dosięgną bałwaniej głowy, tym lepsza aura będzie panować w wakacje! Aby efekt był jeszcze bardziej piorunujący, do kukły bałwana nierzadko wkłada się materiały wybuchowe. Koniecznie sprawdź to wybuchowe widowisko 🙂
Zobacz: obchody pierwszego dnia wiosny w Szwajcarii
Białoruś – powitanie ptaków
Na Białorusi symbolem budzącej się do życia natury są ptaki powracające z ciepłych krajów. Jest on wykorzystywany z myślą o celebracji pierwszego dnia wiosny. Tego dnia Białorusini ozdabiają drzewa wstążkami i kolorowymi, papierowymi ptakami. Pieką również chleby w kształcie ptaków i śpiewają specjalne pieśni przywołujące skrzydlate zwierzęta.
Bułgaria – Martenica
Martenica jest bułgarskim zwyczajem świętowania pierwszego dnia wiosny. Jest on tu obchodzony 1 marca. Zgodnie z ludowymi wierzeniami, których korzenie sięgają VII wieku, „marzec” to tak naprawdę imię złośliwej staruszki – Баба Марта czyli… babci Marty! Babcia słynie z gwałtownych zmian nastroju, które są odzwierciedlone w wahaniach pogodowych na przełomie zimy i wiosny. Aby ją „obłaskawić”, Bułgarzy obdarowują się nawzajem martenicami, czyli białymi i czerwonymi gałgankami włóczki. Są one także wieszane na drzewach, w oknach i wielu innych miejscach.
Dawniej martenice były też wykorzystywane do przepowiadania przyszłości – zwłaszcza przez rolników. Dziś Bułgarzy wysyłają je sobie nawzajem jako życzenie zdrowego i długiego życia.
Podobny zwyczaj jest też w Rumunii (Martisor). Tam symbolem pierwszego dnia wiosny są kolorowe, wełniane kokardki. Tradycja obchodów tego święta ma określoną symbolikę – oznacza radość i szczęście z natury budzącej się do życia. W tym czasie w Rumunii odbywają się zabawy ludowe, a mieszkańcy obdarowują się symbolicznymi upominkami.
Meksyk – wąż wijący się po Piramidzie Kukulkana
Piramida Kukulkana, nazywana też zamkiem lub świątynią, jest najbardziej spektakularną budowlą, która została zaprojektowana z uwzględnieniem obserwacji astrologicznych. Majowie stworzyli ją w Chichen Itza tak, aby w dzień równonocy wiosennej na piramidzie pojawił się cień rzucony na schody o kształcie węża, który wije się po jej stopniach. Ta symbolika nie jest przypadkowa – Pierzasty Wąż, Quetzalcoatl, to jeden z najważniejszych bogów plemion Mezoameryki – uznawany za współtwórcę świata, boga natury, płodności i wody. Dlatego nie dziwi, że oddaje się mu cześć właśnie pierwszego dnia wiosny!
Sprawdź: jak wygląda ta święta chwila
Tajlandia – Songkran
Songkran to inaczej tajski Nowy Rok. Przypada na moment, w którym słońce przechodzi ze znaku Ryb do znaku Barana, co oznacza, że odbywa się w połowie kwietnia. Najczęściej celebracja trwa 3 dni: od 13 do 15 kwietnia i jest bardzo huczna! Zazwyczaj Songkran rozpoczyna się od tego, że mieszkańcy zbierają się na głównym placu miasta i wspólnie modlą się oraz udzielają jałmużny. Następnie, z myślą o oczyszczeniu duszy i uzyskaniu błogosławieństwa na nowy rok, mieszkańcy wypuszczają z klatek ptaki, a do rzek są wypuszczane ryby.
Najważniejsza część rytuałów na tajskie święto wiosny jest związana z wodą i… przypomina naszego śmigusa-dyngusa! Choć dawniej Songkran wiązało się z delikatnym spryskiwaniem wodą dłoni dziadków i rodziców, dziś… na ulicach dużych miast i małych wiosek Tajlandii rozgrywają się wielkie wodne bitwy, a zabawie nie ma końca. To trzeba zobaczyć – np. podczas wyprawy do Tajlandii. Zdecydowanie warto!
Czytaj więcej: Najbardziej zaskakujące ciekawostki o Tajlandii
Indie – Festiwal Kolorów
Holi, czyli wyjątkowe święto, miłości radości i wiosny, jest obchodzone mniej więcej w okresie, gdy przypada pierwszy dzień tej astronomicznej pory roku. Jest celebrowane przez hinduistów, przede wszystkim w Indiach, ale również w Nepalu i innych krajach, gdzie mieszkają wyznawcy tej religii. Festiwal kolorów staje się też coraz popularniejszy w Europie i Ameryce.
Festiwal rozpoczyna się przy rozpalonym ognisku, nazywanym Holika – tu odbywa się szalona impreza, pełna śpiewów i tańców. Jednak najważniejsze i najbardziej spektakularne wydarzenie ma miejsce następnego dnia – to wówczas ludzie obrzucają się nawzajem specjalnymi proszkami we wszystkich kolorach tęczy. To po prostu trzeba przeżyć!
Czytaj więcej: Dlaczego warto jechać do Indii?
To oczywiście nie koniec ciekawych obyczajów, jakie towarzyszą początkowi wiosny w różnych zakątkach świata. Warto wspomnieć, że np. w Rosji z tej okazji obchodzi się Święto Naleśnika, w Australii mieszkańcy udają się na pokaz ponad miliona kwitnących kwiatów i biorą udział w festiwalu kolorów, muzyki i ogrodnictwa. W Kanadzie organizuje się największy na świecie festiwal tulipanów a w Macedonii przy okazji nadejścia wiosny świętuje się dzień miłości i młodości. Czy znasz jakieś inne zwyczaje na pierwszy dzień wiosny? Jeśli tak, koniecznie daj znać!
Tak czy inaczej, pewne jest jedno: początek wiosny to dobry moment, aby wyruszyć w podróż i przyjrzeć się tradycjom, jakie się z nim wiążą w odwiedzanym kraju. Pozytywnych zaskoczeń i nie-zwykłych doświadczeń na pewno nie zabraknie. Życzę udanego odkrywania! 🙂
